حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
عبادت و فلسفة خلقت
9
35
FA
عبدالرحیم
سلیمانی بهبهانی
soleimani@isca.ac.ir
احمد
شجاعی
ashojaeiasl@gmail.com
یکی از اهداف مهمی که در قرآن و روایات، به عنوان فلسفه آفرینش مطرح شده عبادت خداوند است؛ آدمی به لحاظ ساختار وجودی و برخورداری از اراده و اختیار ذاتی، برای تأمین زندگی خویش به نحو مطلوب، نیازمند به برنامهای دقیق و تعالی بخش بوده و از آن گریزی نیست؛ عبادت خداوند به معنای خاص و عام آن، در واقع آیین نامة صحیح زندگی و رشد و تعالی آن در دنیا و آخرت است. در مقاله حاضر، چیستی و حقیقت عبادت، چرایی هدف بودن عبادت، هدف مقدمی یا نهایی بودن عبادت، چرایی عبادت خدا، قلمرو عبادت، مورد بررسی واقع شده و به شبهات مربوط پاسخ داده شده است.
عبادت,عبودیت, هدف خلقت,عبادت عام,عبادت خاص.
https://www.kalamislami.ir/article_61739.html
https://www.kalamislami.ir/article_61739_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
چیستی و چرایی عصمت انبیاء در اندیشه فیلسوفان مسلمان
37
54
FA
علی
ربانی گلپایگانی
kalamcenter@yahoo.com
عبدالله
مصباحی
به اعتقاد فیلسوفان مسلمان دفتر جان نبی پس از اتصال به عقل فعال توسط قلم الاهی عقل فعال به زیور کلمات تامه الاهی آراسته میگردد و وجود نبی از طریق اتصال حضوری با عقل فعال-که گاهی از آن به روحالقدس نیز تعبیر میکنند- به حقایق و معارف وحیانی دسترسی پیدا میکند. روشن است که در چنین ارتباط حضوری هیچ جایی برای بروز خطا و اشتباه باقی نمیماند. و از آن جا که انبیاء در این اتصال وجودی با عقل فعال، عقل بالفعل و در نتیجه عقل محض میشوند، دیگر قوای نفس آنان از قبیل حس و خیال تابع محض عقل محض ایشان میگردد و بدینسان راه خطا به حس و خیال انبیاء نیز بسته میشود. عصمت عملی آن حضرات نیز تابعی از عصمت علمی ایشان به شمار میآید؛ چرا که عصیان آدمی در اثر غلبه قوه شهوت و غضب روی میدهد، و انبیاء به خاطر اینکه به عقل بالفعل و عقل محض راه یافتهاند هیچ جایی برای بروز و ظهور قوای شهوانی و غضبیه آنان باقی نمیماند. از اینروی عصمت عملی انبیاء نیز در پرتو عصمت علمی ایشان به اثبات میرسد.
عقل فعال,عقل بالفعل,انبیاء,عصمت,وحی,عصمت علمی,عصمت عملی,علم حضوری
https://www.kalamislami.ir/article_61743.html
https://www.kalamislami.ir/article_61743_52b13eb25262342db439c39e165fb761.pdf
حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
نقدی بر نقد قاضی سعید قمی بر محقق طوسی در مساله وجودی یا عدمی بودن شرور
55
72
FA
مهدی
نجیبی
نظریه «عدمی بودن شرّ» نظریه مشهور در میان حکیمان و متکلمان، بخصوص خواجه نصیرالدین طوسی است. قاضی سعید قمی امّا به مخالفت با این نظریه پرداخته، شرّ را امری وجودی قلمداد نموده است و در این راستا، اشکالاتی را متوجه محقق طوسی نموده است. مقاله حاضر در صدد است از راه تقریر و نقد و مناقشه در اشکالات قاضی سعید بر محقق طوسی، بر صحت و استحکام نظریه عدمی بودن شرّ، استدلال نماید.
خیر و شرّ,نظریه عدمی بودن شرّ,نظریه وجودی بودن شرّ,خواجه نصیر الدین طوسی,قاضی سعید قمی
https://www.kalamislami.ir/article_61744.html
https://www.kalamislami.ir/article_61744_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
روش کلام عقلی امامیه در عصر حضور
73
94
FA
غلامرضا
رضایی
محمد مهدی
عرب محفوظی
روششناسی در علوم از جایگاه ویژهای برخوردار است، و علم کلام نیز از این قاعده مستثنا نیست. در میان روشهای کلامی، همیشه روش عقلی جایگاه مهمی داشته است. در عصر حضور اهلبیت: با توجه به حجیت سخنان آن بزرگواران، کلام نقلی امامیه بیشتر مورد توجه بوده است، و از این روی روش عقلی شایع در آن دوره، کمتر مورد بررسی و تحلیل پژوهشگران واقع شده است. در مقاله پیشرو عصر حضور ائمه: به چند دوره تقسیم شده، و ویژگیها و نمونههایی از کلام عقلی هر دوره بررسی و مورد تحلیلِ روششناسانه قرار گرفته است. همچنین متکلمان شاخص عقلگرا در میان اصحاب ائمه: معرفی شدهاند.
روششناسی,روش عقلی,کلام امامیه,عصر حضور,اصحاب ائمه
https://www.kalamislami.ir/article_61745.html
https://www.kalamislami.ir/article_61745_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
بررسی نظریه تمثیل در زبان دین از منظر علامه طباطبایی و توماس آکوئیناس
95
107
FA
محمد
محمد رضایی
مریم
شریف پور
سید علی
علم الهدی
ناصر
محمدی
تحلیل معانی اوصاف الهی، یا همان مسأله زبان دین در الهیات مسیحی و اسلامی، دارای پیشینه طولانی است. این موضوع در علم فلسفه دین در حال حاضر دارای رویکردهای فراوان، متفاوت و گاه متعارضی است. رویکرد علامه طباطبایی و توماس آکوئیناس در زبان دین، شناختاری و ناظر به واقع بودن آن را میرساند. علامه اسلوب زبان دین را همان اسلوب زبان عرف عام، البته با تفاوتهایی میداند و از آنجا که در زبان عرف عام از صناعات ادبیای چون تمثیل نیز استفاده شده است، وجود تمثیل را در زبان دین میپذیرد که البته ریشه در واقعیت داشته و جهت فهم بهتر مطلب ارائه میگردد، اما در نظریه زبان دینی توماس آکوئیناس کل زبان دین، تمثیلی دانسته شده است، که علاوه بر ناسازگاری درونی این نظریه، اشکالات فراوانی نیز به آن وارد است و نمیتواند معرفت جدیدی در باب تحلیل اوصاف الهی ارائه کند.
تمثیل,تحلیل اوصاف الهی,علامه طباطبایی,توماس آکوئیناس,زبان دین
https://www.kalamislami.ir/article_61746.html
https://www.kalamislami.ir/article_61746_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
بررسی انتقادی معرفت شناسی هیدگر از منظر فلسفه اسلامی
1096
127
FA
سید محمد حسین
متولی امامی
احمد
رهدار
هیدگر با دغدغه گذار از تفکیک سوژه ـ ابژه، هستیشناسی بنیادین «دازین» را طراحی نمود و دیگر مقولات فلسفی خویش را بر دوش آن سوار کرد.
او فهم را در بستر هستیشناسی ویژهاش، امری وجودی معرفی میکند که ارتباط مستقیم و بیواسطه با زمان و جهان داشته و توان استقلال و گوشهگیری از مقولات فرهنگی را ندارد.
اما در سوی دیگر، فلسفه اسلامی، با تفکیک حکمت نظری و عملی، اراده انسانی و تاثیرات فرهنگی را در همه ابعاد و سطوح معرفت راه نمیدهد و به وجه ثابت و پایدار عالم وفادار میماند.
معرفتشناسی,هرمنوتیک,فلسفه اسلامی,دازین,تاریخگرایی
https://www.kalamislami.ir/article_61747.html
https://www.kalamislami.ir/article_61747_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حضرت آیت الله سبحانی (حفظه الله)
موسسه امام صادق(علیه السلام)
فصلنامه کلام اسلامی
2322-4592
22
88
2014
02
20
تبیین و نقد پراگماتیسم
1296
150
FA
حسن
پناهی آزاد
ولی محمد
احمد وند
پراگماتیسم سنتی، مکتبی فلسفی است که حدود سالهای 1970 در آمریکا ظاهر شد. پراگماتیسم صدق و حقانیت همة گزارهها و معرفتهای بشری، در جهانشناسی، انسانشناسی و دینشناسی را بر اساس اصالت عمل، فایده و کارکرد و به محک عمل و فایدة عینی ـ عملی میسنجد؛ زیرا صدق در این مکتب به معنای برخورداری از فایده و کارکرد عملی تعریف میشود. مبنا و عامل اصلی این رویکرد، نظریة صدق پراگماتیسم است؛ در حالی که همین مبنا دچار نقدها و چالشهای مبنایی است که آن را از جایگاه یک تئوری قابل اعتماد، ساقط میکند.
صدق,اصالت عمل,عینیگرایی,فرضیة آزموده شده,معیار حقیقت
https://www.kalamislami.ir/article_61748.html
https://www.kalamislami.ir/article_61748_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf