ORIGINAL_ARTICLE
شریعت و مصلحت
بررسی نسبت میان شریعت و مصلحت، از نظر ماهیّت، مسألهای کلامی است؛ اگرچه پیشتر در آثار اصولی و فقهی مطرح شده است. تبعیت احکام شرعی از مصالح و مفاسد واقعی، دیدگاه مشهور متکلّمان و اصولیان عدلیّه است؛ اگرچه برخی از آنان دیدگاههای دیگری نیز در اینباره مطرح کردهاند. اشاعره در بحثهای کلامی خود، معلّل بودن افعال و احکام الهی به مصالح و مفاسد را انکار کردهاند؛ ولی در مباحث اصولی و فقهی خود آنرا پذیرفتهاند، تا مبنایی برای قیاس و مصالح مرسله باشد. تبعیت احکام شرعی از مصالح و مفاسد واقعی بر سه اصل عقلیِ (کلامی- فلسفیِ) حسن و قبح ذاتی و عقلی، هدفمندی افعال الهی و امتناع ترجیح بلامرجح استوار است. از آنجا که اصول یاد شده مبرهن و خدشهناپذیر است، اصل مزبور نیز مبرهن و خدشهناپذیر خواهد بود و استدلالهایی که منکران مطرح کردهاند، مغالطهآمیز است. علاوه بر دلایل عقلی، آیات قرآن و روایات نیز بر تبعیت احکام شرعی از مصالح و مفاسد واقعی دلالتِ آشکار دارند. در اینباره میان احکام تکلیفی و وضعی، و احکام ظاهری و واقعی تفاوتی وجود ندارد، زیرا همه آنان ناظر به مصالح و مفاسد دنیوی و اخروی بشر میباشند.
https://www.kalamislami.ir/article_61760_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
7
40
شریعت
مصلحت
مفسده
احکام واقعی
احکام ظاهری
احکام تکلیفی
احکام وضعی
علی
ربانی گلپایگانی
kalamcenter@yahoo.com
1
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مؤمنالطاق و روش کلامی او
ابوجعفر، محمد بن علی بن النعمان مؤمنالطاق، از شاگردان برجسته امام صادق7 است که همزمان با متکلمانی چون هشام بن حکم و هشام بن سالم به فعالیت کلامی اشتغال داشته است. او ساکن کوفه بوده و در فضای ارتباطی این شهر، به ویژه در مقابل جریانهای رقیب چون اهلحدیث عراق و معتزله و یا زیدیّه و خوارج، مناظرات زیبایی را به یادگار گذاشته است. وی در منظارات خویش هم از روش احتجاج نقلی بهره گرفته است و هم از روش احتجاج عقلی. همسوئی ظاهری با خصم و اظهار طالب حقیقت بودن، طرح سؤال و پرسش از رقیب، پرسشگری به جای پاسخگوئی، اقرار گرفتن از خصم، رفتار به جای گفتار، تشبیه، تمثیل و شواهد تاریخی، پاسخگویی به شبهه از راه تبیین واژگان، از جمله روشهایی است که مؤمن الطاق در احتجاجات کلامی خویش به کار گرفته است.
https://www.kalamislami.ir/article_61761_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
81
108
مؤمنالطاق
کلام امامیه
قیاس
جدل
روشهای کلامی
اکبر
قوامی کرباسی
1
AUTHOR
محمد تقی
سبحانی
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی انتقادی نظام فلسفی هرمنوتیکی گادامر
نام گادامر با هرمنوتیک فلسفی و خصوصاً کتاب «حقیقت و روش» او قرین است. او در این کتاب، به تحلیل و نقد هرمنوتیک روشی پرداخته است. غایت هرمنوتیک روشی، ارائة اصول، قواعد و روششناسی تفسیر صحیح متون میباشد. امّا گادامر سیستم هرمنوتیکی خود را بر نفی روش و پدیدارشناسی فهم وجودی و فهم کاربردمند استوار میسازد و با اتکاء بر مبانی فلسفی و اصول هرمنوتیکی خود، مدل مفاهمة دیالکتیکی را ارائه میدهد. مقاله حاضر نظام فلسفی هرمنوتیکی گادامر را توصیف و تحلیل میکند تا از این رهگذر بتواند علاوه بر تبیین بستر فلسفی هرمنوتیک گادامر و کیفیت امتزاج فلسفه و هرمنوتیک و تولد فهم هستیشناخت بر مبنای پدیدارشناسی و مفاهمة دیالکتیکی، در نظام فکری گادامر، فرصتی برای بررسی انتقادی آن در اختیار قرار دهد. همچنین روشن خواهد شد که مدل ارائه شده از سوی وی پارادوکسیکال، فاقد متدولوژی صحیح نظریهپردازی، عادم انتظام نظام ادعایی فلسفی و داعم تعدد قرائتها، نسبیتگرایی و پلورالیسم است.
https://www.kalamislami.ir/article_61762_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
149
173
هرمنوتیک
هرمنوتیک فلسفی
گادامر
روش
حقیقت
ابوابفضل
ساجدی
1
AUTHOR
مهدی
سرلک
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقد جریان شناسی نوبختی در«فرق الشیعه»
عقاید اختصاصی گروههای مختلف شیعی، باعث پیدایش فرقههای متعددی شده است. کتاب فرقالشیعة نوبختی به عنوان کهنترین کتاب فرقهشناسیِ موجود، حاوی اطلاعات گستردهای در این زمینه میباشد. سبک خاص و قدمت این کتاب، لزوم بازخوانی و نگرش نقادانه آن را دو چندان کرده، جریانشناسی و نقد آن را توجیهپذیر نموده است. بر پایه بازخوانی برخی اصول حاکم بر کتاب مذکور و نقد و بررسی آن، میتوان ادعا کرد که نگاه تاریخی و لغوی در معرفی فرقه، گوناگونی اطلاق شیعه، زمانبندی ناصحیح فِرَق و تغییر مشی مؤلف در تقسیمات آن بر اساس تعریف امام، ابهامآفرینی در گزارش سیر اندیشه مهدویت، نارسایی مفهوم توقف و معرفی ناقص زندیقان، از جمله مواردی است که باعث زمینهسازی برای شکلگیری جریانی بر علیه شیعه شده و به نوعی راه را برای تحقیقات جدید بسته نگاه داشته است.
https://www.kalamislami.ir/article_61763_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
109
128
نوبختی
شیعه
فرقه
امامت
فرقالشیعه
رسول
رضوی
razavi.r@chmail.ir
1
AUTHOR
علیرضا
بهرامی
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین رابطة روح و بدن با تکیه بر نظریة سیستمها و تجربههای نزدیک مرگ
چگونگی رابطه روح و بدن و نحوه تعامل این دو با یکدیگر، از دیرباز در زمره مهمترین سؤالات بشر بوده است. با توجه به این مهم و مطرح شدن مباحثی تحت عنوان «تجربههای نزدیک به مرگ» در اواخر قرن بیستم و گشوده شدن افقهایی برای پاسخهای متفاوت به سؤالات این حوزه، پژوهش حاضر به بررسی چگونگی رابطه روح و بدن، با استفاده از نظریه سیستمها و مباحث تجربیّات نزدیک مرگ پرداخته است. با توجه به تعریف سیستم و ویژگیهای آن، میتوان انسان را به عنوان سیستمی در نظر گرفت که مرکب از اجزای مختلف فیزیکی (بدن) و متافیزیکی (روح) است. از طرفی هرگونه تغییر در یکی از روح یا بدن، بر کل سیستم -یعنی انسان- اثر میگذارد، و از طرف دیگر، سیستم به واسطه پیوستگی اجزایش، واجد ویژگیهایی است که در صورت گسستگی و یا تضعیف این پیوندها، کمرنگتر شده و ویژگیهای ذاتی هر یک از اجزاء نمایان میشود. تجربههای عینیِ نزدیک به مرگ نیز به مثابه شاهد و نمونهای عینی، برای بررسی دوگانگی جوهری روح و بدن به شمار میآیند، چه اینکه این تجربهها به نوعی نمونهای از تضعیف پیوند روح و بدن میباشند.
https://www.kalamislami.ir/article_61764_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
129
147
روح
بدن
رابطه روح و بدن
مرگ
نظریه سیستمها
تجربههای نزدیک مرگ
محمد باقر
کجباف
1
AUTHOR
علی نقی
قاسمیان نژاد
2
AUTHOR
کمیل
فرحناکیان
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اعتبار سنجی خبر واحد در عقاید دینی
حجیّت خبر واحد در احکام شرعی از مهمترین مباحث علم اصول است. اصولیّون طی قرون متمادی به تفصیل این موضوع را مورد نقد و بررسی قرار داده، اکثریت ایشان حجیّت آن را پذیرفتهاند. عدهای انگشتشمار نیز که به ظاهر حجیّت خبر واحد را قبول نکردهاند، ناخواسته در مقام فتوا و عمل بر حجیّت آن صحّه گذاردهاند. پژوهش حاضر در صدد است تا اعتبار خبر واحد در عقائد دینی را به نقد و بررسی بنشیند. سؤال محوری آن نیز این است که: آیا با خبر واحدِ ثقه میتوان مسائل کلامی را اثبات کرد؟ با توجه به میانرشتهای بودنِ موضوعِ مورد بحث، همراه با بررسی نظرات اصولیّون، نقطهنظرات متکلمین و مفسرین نیز مطمح نظر قرار گرفته و ادله آنها نیز به بوته نقد و بررسی گذارده شده است. بر اساس این تحقیق، ادلة موافقین حجیّت خبر واحد در اثبات عقائد دینی، از استواری مطلوبی بهرهمند است و ادلة مخالفین امّا، مبتلا به اشکالات متعددی است.
https://www.kalamislami.ir/article_61765_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
59
79
حجیّت
حجت
اخبار آحاد
خبر واحد
علم عرفی
اطمینان
غلامرضا
رضایی
1
AUTHOR
یجیی
گوهری بخشایش
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
توحید و امامت در حدیث سلسلة الذهب
حدیث «سلسلة الذهب» منقول از امام رضا7 است که در جریان ورود تاریخی آن حضرت به نیشابور در سال دویست هجری قمری صادر شد. این روایت، نشانگر ارتباط عمیق میان دو آموزه اساسی توحید و امامت است. منابع روایی شیعه و اهل سنت از طرق مختلفی این روایت را نقل کردهاند. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی به بررسی نوع نگاه شیعه و سنی به این حدیث، و تبیین کارکرد توحیدمحورانه آن، و نیز پیوند وثیق توحید و امامت پرداخته است.
https://www.kalamislami.ir/article_61766_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
2013-05-22
41
57
اهل سنت
توحید
امامت
حصن
حسن
حبیبی تبار
1
AUTHOR
محمد محسن
مروجی طبسی
2
AUTHOR